Elizabeth Hooton (1600-1672)
Een geschiedenis die velen niet kennen
Vrouwen lijken nauwelijks zichtbaar in de kerkgeschiedenis. Waren ze er niet of zijn hun memoires weggedrukt in de door mannen gedomineerde maatschappij? Terwijl het evangelie van Jezus begon bij een vrouw, en het vrouwen waren die het eerst getuigde van de opstanding van Jezus.
Tijd voor verlichting en vrijheid
De 17e eeuw had het juiste klimaat om vrijheid van meningsuiting en geloof tot bloei te laten komen. In de twee eeuwen daarvoor moesten veel ware gelovigen hun keuze, om Jezus te verkondigen, met de dood bekopen. Maar in de 17e eeuw komen er tal van kleine geloofsgroepen los van het instituut kerk. Priesters, professoren en andere geleerden durfden steeds meer de kerkpraktijken tegen het licht van de Bijbel te houden. Deze gelovigen gingen de Bijbel als gezaghebbend lezen en brachten het geestelijk ongezonde kerkklimaat aan het licht. Velen kwamen tot levend geloof en werden puriteinen genoemd. Gods Geest ging werken, ook steeds meer onder de gewone man. Langzaam kwam de beweging op gang van een opwekking die meer dan honderd jaar zou duren en z’n echo had over heel de wereld.
Nieuw inzicht door het lezen van de Bijbel, bracht nieuwe passievolle groepen zoals de Anabaptisten (wedergedoopten), die meer gericht waren op persoonlijk geloof en geestelijke gehoorzaamheid; of Quakers die daarnaast ook gericht waren op Bijbelse thema’s zoals rechtvaardigheid en gelijkheid in kerk en maatschappij. De Vergadering, Baptisten en Evangelische stromingen kennen daar hun wedergeboorte. Deze Bijbellezende puriteinen lazen in 1Kor.14:3 en 39 dat profetie de hoogste gave was tot opbouw van de gemeenschap, en bij die wedergeboren mensen bleek de Heilige Geest geen verschil te maken tussen mannen en vrouwen. Mannen en vrouwen predikte het evangelie van Jezus, zelfs in reformatorische kringen. Zolang alles geschiedde in goede orde en het geprofeteerde getoetst kon worden. En het Woord verspreidde zich. Steeds meer harten gingen open voor het evangelie, of het nu onder de prediking van mannen of vrouwen was.
Geschiedschrijver Ronald Knox schreef: dat het (evangelisch) enthousiasme mogelijk werd door m.n. het methodisme. Methodisme is een vorm van gemeentezijn waar gelovigen telkens aangemoedigd worden tot persoonlijke toewijding en geestelijke omgang met elkaar en het levende Woord. Krachtig door de methode waarmee de gelovigen telkens door elkaar worden bevraagd, of zijn/haar geloof nog in lijn is met de leer van Jezus. De fundamenten waren: persoonlijk geloof in de redding die Jezus bracht; getuigenis in handel, wandel en woord; en geestelijke verantwoording naar elkaar in het regelmatig samenkomen in geloofskringen. Zij doopten op getuigenis van geloof en zagen de Heilige Geest werken in mannen en vrouwen. Natuurlijk vond de gevestigde kerk daar iets van, maar opvallend was, dat wanneer vrouwen tot wedergeboorte kwamen, ze niet meer konden zwijgen (Joh.7:38-39).
De moeder van John Wesley, Susanna, was zo’n geestelijke moeder, voor hemzelf en vele anderen. Ze had van jongs af een bruisend hart voor zending en evangelisatie. Zij bleek de gave te hebben om te onderwijzen. Zij mocht officieel niet preken, maar greep iedere kans om Jezus en zijn leer te verkondigen, en maakte haar huis tot een leerhuis. De methodisten kenden een gezonde Bijbelse leer, samengevat: behoudenis is uit genade, door geloof, zonder werken, en een gaven God (Ef.2:8). Maar daarbij komt de oefening van een dienstbaar leven uit geloof en tot geloof.
Geredde zielen, mannen en vrouwen
Juist die persoonlijke zekerheid van redding door Jezus’ offer aan het kruis bij o.a. de methodisten, maakte dat vrouwen enthousiast werden om daarover te spreken, bij iedere gelegenheid. Vrouwelijke evangelisten waren al snel geen uitzondering meer.
Die gevestigde kerk mocht er dan iets van vinden, er was daar ook verwondering zoals bij Arthur Lake, de bisschop van Bath en Wells, die zich positief uitliet over de vrijmoedigheid van vrouwen die op krachtige wijze het evangelie van de kansel verkondigde, en profeteerde. In de Baptistengemeente van Bell Alley ging wekelijks Mevr. Attaway voor in de verkondiging, waar soms duizend mensen op af kwamen die op het puntje van hun stoel zaten.
Bij die wedergeboren puriteinen maakte het niet uit of je man of vrouw was, maar of je wedergeboren was en je leer overeen kwam met de leer van Jezus en de Bijbel, en dit moest zijn bevestigd in door geestelijke levenswandel.
Mannelijke Bijbelleraren van naam konden geen verschil aanwijzen tussen de geredde staat van een man of een vrouw. Samuel Torshell schreef in 1645, de ziel kent geen verschil van sekse. Een gelovige ziel, mannelijk of vrouwelijk, gered door de genade van Jezus, zijn volgens Paulus niet te onderscheiden (Gal.3:28). George Fox verkondigde:
“Als Christus zowel in man als vrouw woont, dan is Hij toch dezelfde? Zal de Heilige Geest niet spreken door zowel man als vrouw? Moet Hij beperkt worden? Wie durft de Heilige van Israël te beperken? Zijn licht is in beide, man en vrouw, en komt van Christus”.
Elizabeth Hooton.
De Quakers brachten deze Bijbelse leer direct in de praktijk door geestelijke vrouwen in hun gaven te laten functioneren, zonder beperkingen. De vrouwelijke baptist Elizabeth Hooton heeft daarvan geleerd en maakte zich los van het formeel baptisme waar niet veel ruimte was voor vrouwen. Ze begon in 1648 te preken als eerste vrouwelijke predikant. Ze werd vier keer gevangengezet omdat ze Jezus verkondigde en tegen ongeestelijk kerkelijk traditionalisme inging.
In 1651 werd ze gevangengezet in Derby voor het terechtwijzen van een priester. Het jaar daarop werd ze in York Castle in de gevangenis gezet omdat ze aan het eind van de dienst het evangelie aan een gemeente had gepredikt. Ze werd in 1660 aangevallen door een predikant in Selston, die haar op straat passeerde en wist dat ze bij de Quakers hoorde. Ze ging op zestig jarige leeftijd op zendingsreis naar Amerika. Ze werd daar gevangengenomen in Dedham Massachusetts, en kreeg 10 zweepslagen met een zweep. Vervolgens werd ze te paard gezet en naar de wildernis gebracht om daar achtergelaten te sterven. Ze reisde in 1662 naar Boston Massachusetts, waar ze werd meegenomen op een wandeling van twee weken door het bos en werd daar achtergelaten. Ze slaagde erin terug te keren naar de bewoonde wereld in Rhode Island en ze voer vervolgens via Barbados terug naar Engeland.
In Engeland ontdekte ze dat een deel van haar vee in beslag was genomen. Ze verzocht koning Karel II om gerechtigheid en maakte van de gelegenheid gebruik om tot hem te prediken en hem te informeren over de religieuze onverdraagzaamheid die zich in de Massachusetts Bay Colony voordeed. Hij gaf haar een brief waarmee hij haar machtigde zich overal in de Amerikaanse koloniën te vestigen en een onderduikadres voor Quakers op te zetten. Ze vertrok eerst naar Boston en werd daar verdreven. Daarna ging ze naar Cambridge Massachusetts. De autoriteiten daar hadden geen respect voor de brief en gaven het bevel haar te geselen. Daarna werd ze opnieuw achtergelaten in het bos, maar ze keerde terug naar Engeland. Hooton liet zich niet afschrikken door de vervolgingen die ze onderging. In 1664 zat ze wederom vijf maanden gevangen in Lincoln wegens “het verstoren” van een kerkdienst.
Elizabeth Hooton, een vrouw die tot bloedens toe heeft gestreden voor het rechte evangelie van Jezus, ze overleed tijdens een zendingsreis met George Fox in 1672. Op 72 jarige leeftijd stierf ze in vrede, aan een natuurlijke dood. George Fox schreef over haar dood:
“… Elizabeth Hooton, een vrouw van hoge leeftijd, die veel heeft gereisd in dienst van de Waarheid en er veel voor heeft geleden, ze verliet dit leven. Ze was gezond de dag voordat ze stierf, en vertrok in vrede, als een lam, getuigend van de Waarheid bij haar vertrek.”.
Naslag:
Who are the puritans; 2000, Eroll Hulse
John Wesley’s Class Meeting: a model for making disciples; 1997, D. Micheal Henderson
John Wesley and the women preachers of early methodism; 1991,Paul Wesley Chilcote
Elizabeth Hooton, first Quaker woman preacher (1600-1672); 1914, Emily Manners
Plaats een reactie:
Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.
